Architectuur & symboliek
De SoW-kerk in Nagele is in 1960 in gebruik genomen. Opdrachtgever was de Gereformeerde gemeente. Ze werd ontworpen in 1958 door J.B. Bakema van architectenbureau van den Broek en Bakema. De architect heeft veel symboliek in het ontwerp van de kerk verwerkt. Aan de buitenzijde van het gebouw is dat al zichtbaar. De kerkgang is een opgang naar boven: de muurtjes links van de kerk beginnen laag en de lijn van hoger en hoger wordt steeds voortgezet: tot het hoogste gedeelte van de kerk boven het liturgisch centrum. Daar valt het licht naar binnen zoals het Woord op ons neerdaalt. Door het grote raam in de aandachtswand is het kruis dat buiten is geplaatst zichtbaar. De kerk is een kerk in de traditie van de reformatie. De aandachtswand achter de preekstoel is groot en zou naar de bedoeling van Bakema helemaal leeg moeten zijn. Zo komt het woord centraal te staan. Daar gaat het volgens hem in de kerk om. De kerk is gebouwd met eerlijke materialen, dat wijst naar de zuiverheid die het gebouw wil uitdrukken. Je kunt zien waar het beton van gemaakt is, er werd geen triplex maar hout verwerkt. De kerk staat een stukje van de weg af – je krijgt tijd om je te bezinnen voor je de kerk binnen stapt. De gang onder de toren door versterkt dat nog. Daarnaast heeft Bakema in zijn ontwerp willen weergeven, dat een kerk midden in de wereld staat. Je mag je niet afzonderen – de ramen zijn daarom bewust laag geplaatst, er zitten zelfs uitsparingen in de muur rond de voorhof die dat benadrukken. De kerk heeft geen drempels. De kerk moet voor iedereen toegankelijk zijn en Bakema benadrukt, dat ieder met zijn eigen geloof zich er welkom moet weten. Ieder moet op zijn eigen wijze z'n geloof kunnen beleven, hoeft zich niets aan te laten praten. Maar mag ook zijn inzichten aan een ander niet opdringen. Ook voor anderen is het heil weggelegd. Ieder neemt op eigen verantwoording deel aan doop en avondmaal. Jaap Bakema maakte een drempelloze kerk in de hoop dat figuurlijke drempelloosheid volgt.
De betonnen kansel en de houten avondmaalstafel zijn naast elkaar opgesteld op een in breuksteen uitgevoerd podium, wat terzijde staat een eenvoudig betonnen doopvont. Links van het liturgisch centrum staat het orgel op het orgelbalkon. Tegen de achterwand van het liturgisch centrum hangt een glasappliqué raam van 1,75 x 1,75 meter groot met een voorstelling van een schip met golven dat gemaakt is door de kunstenaar Berend Hendriks (1918-1997). Het is één van een serie van drie ramen die Hendriks in 1959 ontwierp voor de door architect Wouter van der Kuilen (1923-2003) ontworpen Nederlandse hervormde kerk aan Ring 7. De opdracht was om in de ramen motieven aan te brengen die verband hielden met de drooglegging van de Noordoostpolder. Het vierkante raam, dat in de hervormde kerk in de aandachtswand boven de avondmaalstafel zat, herinnert met de afbeelding van 'de Ark van Noach' enerzijds aan de golven, die eens spoelden boven het nieuwe land en anderzijds aan de zondvloed. God liet de zondvloed over de aarde komen, omdat hij de slechtheid van de mens niet langer kon verdragen en spijt had gekregen van zijn schepping. Op aanwijzing van God bouwde Noach een ark waarin hij en zijn gezin als enige de zondvloed konden overleven. Hij kreeg de opdracht om behalve zijn familie ook dieren mee aan boord te nemen om hun voortbestaan veilig te stellen. In het glasappliquéraam combineert Hendriks figuren in abstractie met geometrische grondvormen als vierkanten, driehoeken en cirkels waarbij het figuratieve overheerst. 'De uittocht uit Egypte' en 'de doortocht door de Rode Zee' (Exodus 13 en 14) waren verwerkt in een lang smal raam onderin de linkerzijmuur. In een groot vierkant raam, in de tegenoverliggende rechterzijmuur, was de vuurkolom die het volk Israël in de woestijn voorging verbeeldt. Vanwege het Samen op weg proces gingen de hervormden en gereformeerden samen kerken. Sindsdien gebruikt de kerkgemeenschap de gereformeerde kerk. De hervormden namen het raam met de beeltenis van 'de Ark van Noach' mee naar de gereformeerde kerk om het te herplaatsen boven de avondmaalstafel in het liturgisch centrum. De andere twee ramen zijn in 2010 vanwege de slechte staat uit de voormalige Nederlandse hervormde kerk verwijderd. Bron: 'Een toekomst voor (wand)kunst in Nagele' en 'Nagele. Een moderne erfenis'.
Sinds 2013 staat de gereformeerde kerk op de gemeentelijke monumentenlijst. In 2014 is de kerk door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als rijksmonument ingeschreven in het monumentenregister. De kerk is een toonbeeld van de opvattingen van waaruit de ontwerpers van de nieuwe polderdorpen het gemeenschapsleven in dit nieuw te ontwikkelen gebied vorm probeerde te geven. Het kerkgebouw is bijzonder omdat het onderdeel uitmaakt van een cluster van kerk- en schoolgebouwen per gezindte in het groene hart van het polderdorp Nagele. Het verhaal van de maakbaarheid (of poging tot) van een nieuwe samenleving is hierdoor afleesbaar.
